–
2024-09-15
Festiwal Skrzyżowanie Kultur odbywa się od 2005 roku. Jest to prezentacja najciekawszych zjawisk z zakresu muzyki i kultury świata, a zarazem jedno z największych wydarzeń tego rodzaju w Polsce i w naszej części Europy. Był on wielokrotnie uznawany przez brytyjski Songlines Magazine za jeden z 25 najlepszych festiwali muzyki świata. Na scenie Teatru Dramatycznego spotykają się reprezentanci różnych kontynentów, kultur, pochodzeń etnicznych i stylów muzycznych.
W 2024 roku, w dniach 13 – 15 września odbędzie się jego wyjątkowa, jubileuszowa 20. edycja. Z tej okazji wystąpią artyści z Korei, Wysp Zielonego Przylądka, Algierii, Burkina Faso, Angoli czy Włoch, przybliżając zgromadzonej widowni tradycyjną muzykę oraz kulturę ich ojczystych krajów. Wystąpią Cheikh Lô , Elida Almeida, Bonga, Duk-soo Kim and Ensemble Sinawi a także zespoły LEMMA i Suonno D’Ajere.
15.09.2024, GODZ. 18:00 / LEMMA, Cheikh Lô
LEMMA
„Lemma” wywodzi się z języka przodków algierskiego regionu Soura. Wyraża istotę wspólnoty, zgromadzenia, spotkania ludzi, których codzienność stoi w obliczu zagrożenia jakie nieść może ze sobą rozproszenie. Gdzie leży Soura? Ponad 1000 km na południe od Morza Śródziemnego, na skrzyżowaniu przez które wiodły starożytne szlaki karawanów.
Pochodzący z Algierii kolektyw został założony przez artystkę Souad Asla w 2015 roku. Rytm, głos i dłonie, to podstawowe, a jednocześnie najważniejsze elementy tego projektu. Stanowią trzon i bijące serce grupy. Jej siłą jest potęga kompozycji, która wybrzmiewa mnogością gatunków muzycznych. Antropolog Abderrahmane Moussaoui, o Lemmie napisał tak, że Ci z obsesją na punkcie kategoryzowania będą mieli kłopot z zaszufladkowaniem tej sztuki. Ta wyłącznie kobieca trupa to mieszanka performance’u artystycznego, to musical, komedia, show taneczne, koncert chóralny, a jednocześnie egzorcyzm.
Lemma śpiewają teksty zapożyczone z mistycznych dzieł i poezji malhûn, która porusza tematy religijne inspirowane pobożnością bractw mistycznych. Ich gra na instrumentach perkusyjnych przywołuje na myśl zarówno hidûss jak i hadrę, czyli zbiorowy rytuał wykonywany przez zakony sufickie. Chcecie doświadczyć tradycji Gnawi, poczuć rytm arûbi, udać się na wędrówkę z mistykami bractwa Sidi Haddi, czy zanucić melodie Maghrebu? Nie może was zabraknąć wśród publiczności finałowego dnia jubileuszowej 20. edycji Festiwalu Skrzyżowanie Kultur.
Cheikh Lô
Cheikh Lô w swoich dredach skrywa aż czterdzieści lat muzycznych doświadczeń. Urodził się w 1955 roku w Bobo-Dioulasso, drugim co do wielkości mieście Burkina Faso, gdzie jego ojciec był jubilerem. Tam pełen pasji Senegalczyk stawiał pierwsze orkiestrowe kroki w Volta Jazz. Zespół, jeden z najlepszych w Afryce Zachodniej po uzyskaniu niepodległości, powrócił do kubańskich piosenek, klasyków z kongijskiego Tabu Ley Rochereau i stworzył utwory taneczne w stylu kreolskim. Było ich dwunastu, za saksofonistą i wokalistą Mostaphą Maigą, w każdym wieku, z wielu grup etnicznych i narodowości. Cheikh Lô jest dzieckiem tej Afryki – entuzjastycznym, sahelijskim twórcą.
Po powrocie do Dakaru w 1978 roku do pracy w Cap-Vert Transport Company (SOTRAC), zatrzymując się po drodze na Wybrzeżu Kości Słoniowej, doświadczył nieprzewidywalnego życia perkusisty sesyjnego, również mieszkając w Paryżu pod koniec lat 80-tych, pracując przez pewien czas z Papą Wembą. Dostrzeżony jako afrykański muzyk przez producenta Ibrahima Sylla, nagrał trzy albumy w wytwórni Syllart Record. W tym samym czasie zaczął grać na gitarze i odkrywał gatunki kontynentów – jamajskie reggae, ale przede wszystkim funk, który mieszał z senegalskimi rytmami mabalax i ghańskim high-life. Jego album Ne La Thiass wyprodukował w 1995 roku Youssou N’Dour, w swojej dakarskiej wytwórni Jojoli, dystrybuowanej przez World Circuit, wytwórnię Nicka Golda. Następnie wydał drugi album Bambay Gueej (1998). Pozostając w World Circuit, wydał Lamp Fall (2006) i Jamm (2010). W 2010 roku Cheikh współpracował również z historycznym perkusistą afrobeatu Tonym Allenem.
Jego ostatni album, Balbalou (2015) wyprodukowany przez Andreasa Unge, częściowo nagrany w Szwecji, rozwija bardzo wyraźne brzmienie i jeszcze mocniej gra kartą kulturowej otwartości. To właśnie na tym albumie, wspólnie z Flavią Coelho i Fixi stworzyli Degg Gui (Truth), utwór z niepowstrzymaną melodią, pełen wdzięku, w którym akordeon delikatnie eksploruje drugą stronę Atlantyku – coś, co Cheikh Lô rozpoczął już w 2006 roku z Lamp Fall oraz utworach, które nagrał w Salvador de Bahia z grupą afro perkusistów Ilê Aiyê. Cheikh Lô jest ciekawski – to cecha, która sprawia, że jego muzyka jest zawsze interesująca.
